Khi hành tinh phải đối mặt với mức tiêu thụ và ô nhiễm rác thải nhựa ngày càng tăng, 170 quốc gia đang nhóm họp vào thứ Ba, ngày 5 tháng Tám tại Genève để nỗ lực đàm phán cuối cùng nhằm đạt được một hiệp ước toàn cầu chống ô nhiễm nhựa. Sau ba năm thảo luận với nhiều bất đồng sâu sắc, hội nghị thượng đỉnh này dưới sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc hứa hẹn sẽ mang tính quyết định cho việc xây dựng hiệp ước toàn cầu đầu tiên về chủ đề này.
Thứ Ba, ngày 5/8/2025, diễn ra các cuộc đàm phán mới để xác định một hiệp ước toàn cầu chống ô nhiễm nhựa do Liên Hợp Quốc tổ chức. 170 quốc gia được chờ đợi tại Genève để tham gia giai đoạn thảo luận cuối cùng. Đây là cuộc họp ngoại giao quan trọng nhằm cố gắng xác định một hiệp ước toàn cầu. Được thảo luận từ ba năm qua, các phái đoàn quốc tế đã khó khăn tìm kiếm một thỏa thuận, như được minh họa qua sự thất bại của các cuộc đàm phán trong cuộc họp gần đây nhất vào tháng 12 năm 2024 tại Busan, Hàn Quốc. Kéo dài đến ngày 14/8, phần thứ hai của phiên thảo luận thứ năm này có tên chính thức là “Ủy ban đàm phán liên chính phủ (INC) – 5.2”. Do đó, mục tiêu của hội nghị thượng đỉnh này là hướng tới việc ký kết hiệp ước toàn cầu đầu tiên nhằm chống lại việc tiêu thụ nhựa.
Một khởi đầu giảm nhẹ cho các cuộc đàm phán
Sự thất bại của cuộc họp cuối cùng vào tháng 12 năm 2024 tại Hàn Quốc sẽ gắn liền với căng thẳng địa chính trị và thương mại. Hai ý kiến nổi lên giữa các quốc gia có mặt tại các cuộc họp gần đây nhất: một mặt là các quốc gia ký kết “Liên minh tham vọng cao”, một nhóm liên chính phủ làm việc vì hoạt động khí hậu liên đới và bền vững đến năm 2030, như Liên minh Châu Âu, Canada và Úc; và mặt khác, các nước sản xuất nhựa và dầu mỏ đang bảo vệ lợi ích kinh tế của mình đang cản trở tiến trình đàm phán.
Hướng về hội nghị thượng đỉnh này, một số tổ chức phi chính phủ và chuyên gia đang tỏ ra bi quan về việc xây dựng sự đồng thuận quốc tế, đặc biệt khi đối mặt với tài liệu sơ bộ tập trung hơn 300 điểm bất đồng từ các cuộc thảo luận tháng 12 tại Busan. Tuy nhiên, sự hiện diện tại Genève của một số phái đoàn đã từng vắng mặt ở Hàn Quốc, đang tạo nên một tia hy vọng.
Tiêu thụ nhựa tăng mạnh
Theo báo cáo công bố hôm thứ Hai trên tạp chí y khoa The Lancet, kể từ năm 1950, mức tiêu thụ nhựa trên toàn thế giới đã tăng từ hai triệu tấn lên 475 triệu tấn vào năm 2022. Do đó, ước tính sản lượng nhựa sản xuất lên tới hơn 460 triệu tấn mỗi năm. Hơn nữa, nếu mức tiêu thụ này tiếp tục tăng, nó có thể tăng gấp ba lần vào năm 2060, theo dự đoán của OCDE, và đạt 884 triệu tấn vào năm 2050. Tuy nhiên, ngày nay chưa đến 10% chất thải liên quan đến nhựa được tái chế.
Tình trạng này được các nhà khoa học mô tả là một “cuộc khủng hoảng toàn cầu” cũng giống như cuộc khủng hoảng khí hậu, do đó họ kêu gọi không được đánh giá thấp quy mô của tình trạng khẩn cấp này. Theo nhà sinh vật học và nhà nghiên cứu tại Đại học Boston, Hoa Kỳ, Philip Landrigan, vì nhựa được làm từ nhiên liệu hóa thạch, nên “cả hai ngày nay đều gây ra bệnh tật, tử vong và tàn tật cho hàng chục nghìn người”.
Mối nguy hiểm nghiêm trọng đối với sức khỏe toàn cầu
Theo báo cáo trên tạp chí The Lancet, ô nhiễm là “mối nguy hiểm nghiêm trọng, ngày càng tăng và bị đánh giá thấp” đối với sức khỏe của dân chúng. Bài báo cũng ước tính rằng 57% nhựa không tái chế được đốt ngoài trời sẽ là nguyên nhân đáng kể gây ô nhiễm khí quyển. Ngoài ra, việc sản xuất và tiêu thụ những loại nhựa này “đang làm ô nhiễm thực phẩm và nước” cũng như tất cả các sinh vật ăn uống chúng, dẫn đến “chi phí y tế cao và thiệt hại về môi trường”, theo Philip Landrigan. Các tổ chức phi chính phủ và các chuyên gia muốn có tiến bộ thực sự về chủ đề này.
Tý Linh
(theo Inès Muller – Vatican News)
Nguồn: xuanbichvietnam.net
