Bài diễn văn của Giáo hoàng Lêô với các đại sứ là một trong những bài diễn văn được mong đợi nhất. Trong buổi tiếp kiến chính thức đầu tiên ngày 16 tháng 5, ngài đưa ra tầm nhìn về Ngoại giao Tòa Thánh, dựa trên ba trụ cột: hòa bình, công lý và sự thật.
Chuyên gia địa chính trị Jean-Baptiste Noé của trang Aleteia phân tích bài diễn văn của Đức Lêô.
Ngày thứ sáu 16 tháng 5, Đức Lêô tiếp các đại sứ ở phòng Clémentine một tuần sau khi ngài được bầu làm giáo hoàng, ngài ở trong cương vị nguyên thủ quốc gia, đứng đầu một mạng lưới ngoại giao sâu rộng. Bài phát biểu đầu tiên là bài học về phương pháp, khi ngài nêu lên ba trụ cột ngoại giao của Tòa Thánh: hòa bình, công lý và sự thật. Đầu tiên ngài tôn vinh vai trò của Phủ Quốc Vụ Khanh trong hoạt động ngoại giao – một ghi nhận khôi phục vị trí trung tâm của tổ chức từng bị xem nhẹ dưới thời Đức Phanxicô.
Hòa bình không phải là vắng mặt chiến tranh
Đức Lêô nhấn mạnh hòa bình không đơn thuần là vắng mặt chiến tranh. Cũng không phải là thinh lặng giữa hai cuộc xung đột: “Theo quan điểm kitô giáo, hòa bình trước hết là một ơn, ơn đầu tiên của Chúa Kitô: ‘Thầy ban cho anh em bình an của Thầy’ (Ga 14,27). Hòa bình đến từ trái tim được xây từ nội tâm, là ơn Chúa trao ban cho nhân loại. Hòa bình đích thực đòi hỏi chúng ta phải để ý đến ngôn ngữ, vì con người có thể làm tổn thương và giết nhau bằng lời nói, chứ không chỉ bằng vũ khí.”
Ngài tái khẳng định sự ủng hộ ngoại giao đa phương, vai trò của các tổ chức quốc tế, những nơi gặp gỡ và hợp tác, cũng như hành động thiết yếu của các đại sứ – họ là sứ giả của hòa bình.
Công lý – nền tảng của hòa bình
Tuy nhiên, hòa bình cũng là kết quả của công lý, công lý đóng vai trò thiết yếu. Một công lý dựa trên việc bảo vệ gia đình, những người dễ bị tổn thương, trẻ em và người lao động. Một công lý cần chống lại nghèo đói và duy trì sự hài hòa giữa các xã hội và các dân tộc. Ở điểm này, ngài nối tiếp truyền thống tư tưởng của Giáo hội, nhấn mạnh đến việc bảo vệ gia đình, các cặp vợ chồng và hôn nhân là điều kiện đầu tiên để có hòa bình thực sự.
Ngài trích dẫn lời Đức Lêô XIII: “Gia đình có trước mọi xã hội dân sự (Rerum Novarum, 1891). Theo thứ trật tạo dựng xã hội chính trị: trước tiên là con người – được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa, sau đó là gia đình – sự kết hợp của hai người, rồi đến quốc gia – tập hợp các gia đình, và cuối cùng là trật tự quốc tế – sự hợp tác giữa các quốc gia. Mọi sự đều bắt đầu từ con người và gia đình. Vì vậy, học thuyết xã hội không chỉ tập trung vào kinh tế, học thuyết nhấn mạnh đến việc bảo vệ hòa bình thế giới, trước tiên phải bảo vệ hòa bình trong gia đình và hòa bình nội tại của các quốc gia.”
Mọi xúc phạm đến phẩm giá con người – chế độ nô lệ hay loại trừ người yếu đuối – đều xúc phạm đến công lý, vì thế nó đe dọa hòa bình. Hòa bình không chỉ là im tiếng súng đạn, nhưng trước hết là tôn trọng phẩm giá con người.
Tầm quan trọng của sự thật
Từ đó, sự thật – trụ cột thứ ba trở nên thiết yếu. Ngài đề cập đến trí tuệ nhân tạo vì nó có thể làm mờ ranh giới giữa thực và ảo. Nó có thể xóa bỏ chân lý của con người, biến con người thành máy móc, và dẫn đến kiêu ngạo – sự dối trá của con người về chính mình, tự cho mình là thần thánh.
Trí tuệ nhân tạo là công cụ có thể mang lại điều tốt đẹp lớn lao nhưng nó cũng có thể phá hủy hòa bình, công lý và sự thật. Ngài nhấn mạnh yếu tố đầu tiên của sự thật là khả năng nói thẳng thắn, tự do, không làm tổn thương, vì sự thật gắn liền với bác ái. Nhưng cũng không được che giấu những chân lý lớn lao của Chúa Kitô ban tặng, vì đức tin kitô giáo trước hết là cuộc gặp gỡ với một con người:
“Theo quan điểm kitô giáo, sự thật không phải là khẳng định các nguyên lý trừu tượng và phi nhân hóa, nhưng chính cuộc gặp với Chúa Kitô – Đấng sống trong cộng đoàn tín hữu.”
Đây chính là ba trụ cột – hòa bình, công lý, sự thật – Đức Lêô muốn đặt làm nền tảng cho bài phát biểu ngoại giao đầu tiên của ngài; và cũng là những trụ cột định hướng chủ đạo xuyên suốt triều của ngài.
Têrêxa Trần Tuyết Hiền dịch
Nguồn: phanxico.vn
