Khi đối mặt với “sản phẩm đặc biệt của thiên tài con người” là trí tuệ nhân tạo (AI), Đức Lêô XIV cảnh báo nó khơi lên những vấn đề cấp bách, không bao giờ được quên phẩm giá con người và không thể can thiệp vào sự phát triển đúng đắn về con người và thần kinh của giới trẻ và trẻ em.
“AI, đặc biệt là AI tạo sinh, đã mở ra những chân trời mới ở nhiều cấp độ khác nhau, bao gồm tăng cường nghiên cứu về chăm sóc sức khỏe và khám phá khoa học, nhưng cũng đặt ra những vấn đề đáng lo ngại về những tác động có thể có của nó đối với sự cởi mở của nhân loại đối với sự thật và vẻ đẹp, đối với khả năng đặc biệt của chúng ta trong việc nắm bắt và xử lý thực tế.”
Đức Thánh Cha đã đưa ra nhận xét này trong sứ điệp gửi tới Hội nghị thường niên lần thứ hai tại Rôma về Trí tuệ nhân tạo, được công bố vào thứ Sáu 20/6. Ngài lưu ý rằng sự hiện diện của họ “chứng tỏ nhu cầu cấp thiết về việc suy tư nghiêm túc và thảo luận liên tục về khía cạnh đạo đức vốn có của AI, cũng như việc quản lý nó một cách có trách nhiệm”, và bày tỏ rằng ngài hài lòng với việc ngày thứ hai của Hội nghị diễn ra tại Dinh Tông Tòa, “một dấu hiệu rõ ràng về mong muốn của Giáo hội tham gia vào các cuộc thảo luận này vốn có ảnh hưởng trực tiếp đến hiện tại và tương lai của gia đình nhân loại chúng ta”.
Đức Thánh Cha cảnh báo: “Cùng với tiềm năng phi thường của nó để mang lại lợi ích cho gia đình nhân loại, sự phát triển nhanh chóng của AI cũng đặt ra những vấn đề sâu xa hơn” liên quan đến việc sử dụng hợp lý công nghệ như vậy trong việc tạo ra một xã hội toàn cầu thực sự nhân bản và công bằng hơn.
Sản phẩm đặc biệt của thiên tài con người, nhưng vẫn là một công cụ
Ngài nhấn mạnh, như Đức Thánh Cha Phanxicô đã làm trước đây: trong khi AI “chắc chắn là một sản phẩm đặc biệt của thiên tài con người”, nhưng AI “trên hết là ‘một công cụ’”.
Thừa nhận và tôn trọng những đặc tính riêng biệt của con người là điều cần thiết để thảo luận về bất kỳ khuôn khổ đạo đức đầy đủ nào cho việc quản lý AI.
“Tôi chắc chắn rằng tất cả chúng ta đều quan tâm đến trẻ em và thanh niên cũng như những hậu quả có thể xảy ra của việc sử dụng AI đối với sự phát triển trí tuệ và thần kinh của họ”.
Ngài nhấn mạnh: “Giới trẻ của chúng ta phải được giúp đỡ, chứ không bị cản trở trong hành trình hướng tới sự trưởng thành và trách nhiệm thực sự”, nhấn mạnh rằng họ “là niềm hy vọng của chúng ta cho tương lai”.
Ngài cũng nhấn mạnh: “Sự thịnh vượng của xã hội tùy thuộc vào việc họ được ban cho khả năng phát triển những ân huệ và khả năng Chúa ban, cũng như đáp ứng những đòi hỏi của thời đại và nhu cầu của người khác bằng tinh thần tự do và quảng đại”.
Dù rộng rãi đến đâu cũng không được nhầm lẫn với trí tuệ
Đức Thánh Cha thừa nhận chưa có thế hệ nào có thể truy cập nhanh chóng như vậy vào lượng thông tin hiện có thông qua AI. “Nhưng một lần nữa, quyền truy cập vào dữ liệu – dù rộng rãi đến đâu, cũng không được nhầm lẫn với trí tuệ”, vốn nhất thiết “liên quan đến sự cởi mở của con người đối với những vấn đề tối hậu của cuộc sống và phản ánh một định hướng hướng tới Sự Thật và Sự Thiện.”
Trong khi AI đã được sử dụng theo những cách tích cực và thực sự cao quý để thúc đẩy sự bình đẳng hơn, Đức Thánh Cha Lêô XIV vẫn cảnh báo về “khả năng lạm dụng nó để đạt được lợi ích ích kỷ gây thiệt hại cho người khác, hoặc tệ hơn là kích động xung đột và gây hấn”.
Cân nhắc sự phân nhánh của AI
Ngài nói, về phần mình, Giáo hội mong muốn đóng góp vào một cuộc thảo luận thanh thản và đầy đủ thông tin về những vấn đề cấp bách này bằng cách nhấn mạnh trên hết sự cần thiết phải cân nhắc sự phân nhánh của AI dưới ánh sáng “sự phát triển toàn diện của con người và xã hội”.
Đức Thánh Cha nhấn mạnh: “Điều này đòi hỏi phải tính đến hạnh phúc của con người không chỉ về mặt vật chất mà còn về mặt trí tuệ và tinh thần. Nó có nghĩa là bảo vệ phẩm giá bất khả xâm phạm của mỗi con người và tôn trọng sự phong phú về văn hóa và tinh thần cũng như sự đa dạng của các dân tộc trên thế giới”.
Ngài nói tiếp: “Cuối cùng, lợi ích hoặc rủi ro của AI phải được đánh giá chính xác theo tiêu chí đạo đức ưu việt này”, đồng thời cảnh báo các xã hội ngày nay đang trải qua một “mất mát” hoặc “ít nhất là suy giảm” về những gì là con người, và nói rằng điều này “thách thức tất cả chúng ta suy ngẫm sâu xa hơn về bản chất thực sự và tính độc đáo của nhân phẩm chung của chúng ta”.
Tuổi trẻ phải được giúp đỡ, chứ không bị cản trở bởi AI
Cuối cùng, Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng “sự khôn ngoan đích thực liên quan nhiều đến việc nhận ra ý nghĩa đích thực của cuộc sống hơn là sự sẵn có của dữ liệu”.
Dưới ánh sáng này, Đức Thánh Cha bày tỏ hy vọng rằng các cuộc thảo luận của Hội nghị “cũng sẽ xem xét AI trong bối cảnh thời gian học nghề cần thiết giữa các thế hệ nhằm giúp những người trẻ có thể đưa sự thật vào đời sống đạo đức và tâm linh của họ, như thế thấm nhuần các quyết định trưởng thành của họ và mở ra con đường hướng tới một thế giới liên đới và hiệp nhất hơn”.
Cuối cùng, Đức Thánh Cha kết luận: “Nhiệm vụ đặt ra trước mắt anh chị em không hề dễ dàng, nhưng nó là một nhiệm vụ có tầm quan trọng sống còn”.
Tý Linh
(theo Deborah Castellano Lubov, Vatican News)
Nguồn: xuanbichvietnam.net
