Đức Giáo Hoàng Piô XI đã thiết lập lễ Chúa Kitô Vua vào năm 1925 với mục đích khẳng định quyền tối thượng của Chúa Kitô trên toàn thế giới trong bối cảnh văn hóa chính trị thời bấy giờ.
Vào những năm 1920, nhiều quốc gia trên thế giới đang trải qua biến động lớn về chính trị và xã hội, bao gồm sự trỗi dậy của chủ nghĩa thế tục, chủ nghĩa cộng sản, chủ nghĩa phát xít và các phong trào chống tôn giáo khác.
Trong thông điệp “Quas Primas” ban hành ngày 11 tháng 12 năm 1925, Đức Giáo Hoàng Piô XI đã nhấn mạnh rằng việc thiết lập lễ Chúa Kitô Vua nhằm:
- Nhấn mạnh vương quyền tối thượng Chúa Kitô:Chúa Kitô không chỉ là Vua của Giáo hội mà còn là Vua của toàn vũ trụ, nắm quyền tối cao trên tất cả các dân tộc và quốc gia. Vương quyền của Chúa Kitô mang lại hòa bình, công lý và tình yêu thương. Vương quyền này được thiết lập trên nền tảng của tình yêu và sự hy sinh, khác biệt hoàn toàn với những quyền lực thế gian thường dựa trên bạo lực và áp bức.
- Nhấn mạnh vai trò của Chúa Kitô trong xã hội: Đức Piô XI muốn nhắc nhở các Kitô hữu về vai trò trung tâm của Chúa Kitô trong đời sống cá nhân cũng như đời sống xã hội. Ngài nhấn mạnh rằng Chúa Kitô là Vua của toàn thể vũ trụ, mọi tạo vật đều thuộc về Ngài, và mọi người đều phải tuân phục luật Chúa.
- Thúc đẩy hòa bình và công lý: Thế giới lúc bấy giờ đang trải qua những biến động lớn sau chiến tranh thế giới thứ nhất, với nhiều bất ổn về chính trị và xã hội. Con người đề cao các hệ tư tưởng như chủ nghĩa thế tục, chủ nghĩa cộng sản, và chủ nghĩa phát xít. Đức Giáo Hoàng cảnh báo rằng những hệ tư tưởng này đang đe dọa đến nền tảng đạo đức và tinh thần của xã hội. Ngài tin rằng việc tôn vinh Chúa Kitô là Vua sẽ giúp thúc đẩy hòa bình và công lý trên thế giới, bởi vì vương quốc của Chúa Kitô là vương quốc của tình yêu, sự thật và công lý.
- Khơi dậy lòng đạo đức:Đức Piô XI hy vọng lễ Chúa Kitô Vua sẽ khơi dậy lòng đạo đức và tinh thần truyền giáo của các Kitô hữu. Ngài mong muốn các tín hữu sống theo Tin Mừng, làm chứng cho Chúa Kitô trong mọi hoàn cảnh, và góp phần xây dựng vương quốc của Chúa ngay giữa lòng thế giới. Ngài khuyến khích các tín hữu không chỉ tôn vinh Chúa Kitô bằng lời nói, mà còn qua hành động cụ thể. Sống theo các giá trị của Tin Mừng, thúc đẩy công bằng xã hội, giúp đỡ những người nghèo khó và bảo vệ quyền lợi của những người bị áp bức là cách để thể hiện lòng trung thành với Chúa Kitô Vua.
Lễ Chúa Kitô Vua ban đầu được cử hành vào Chúa Nhật cuối cùng của tháng 10, nhưng sau Công đồng Vatican II, lễ này được chuyển sang Chúa Nhật cuối cùng của năm phụng vụ, tức là Chúa Nhật trước lễ Vọng Giáng Sinh, để nhấn mạnh ý nghĩa vương quyền vĩnh cửu của Chúa Kitô.
Việc thiết lập lễ Chúa Kitô Vua là một hành động mang ý nghĩa thần học, xã hội và chính trị sâu sắc. Đức Piô XI muốn khẳng định lại vương quyền của Chúa Kitô trên mọi lĩnh vực của đời sống, đồng thời kêu gọi các Kitô hữu sống theo Tin Mừng và góp phần xây dựng một thế giới công bằng, hòa bình và yêu thương hơn.
G. Võ Tá Hoàng
